Kayıp ve Yas
Hepimiz kayıp vermekten korkarız, bu ihtimali düşünmek bile üzüntü, endişe ve korku gibi duygular hissettirir. Yas süreci ise sevdiğimiz birini kaybettiğimiz de yaşadığımız sürecin adıdır. Bu süreç bireyler için oldukça üzücü, yorucu ve yıpratıcı geçmektedir. Yas süreci kaybı yaşayan kişinin, kaybettiği insanla arasındaki ilişki ve kaybetme biçimine göre değişkenlik gösterebilir. Herkesin yas süreci farklı ilerlerken, yas sürecini genel bir kavram olarak düşünürsek yas süreci 4 evreden oluşmaktadır.
- Aşama; şok ve inkar halinde olmadır. Kaybın hemen arkasından gelen bu dönemde, kayba inanılmaz, inanılmak istenmez. Şok hali devam ederken, kayıp verilen kişinin yokluğu anlaşılamaz.
- Aşama, kızgınlık ve isyandır. Özlemle birlikte gelen bu evrede bireyler kendilerini bırakılmış ve terk edilmiş hissedebilir.
- Aşamada; ümitsizlik ve çaresizlik duyguları ön plandadır. Keşkeler ve acabalar zihinde dolanır. Depresif belirtiler önplana çıkabilir.
- Aşama; kabullenmedir. Anılar olduğu yerde kalır ancak yeni yaşam düzenine uyum sağlama süreci başlamış olur.
Yas süresince bedensel, bilişsel, duygusal ve ruhsal pek çok farklı tepkiler görülebilir, normaldir çünkü yas süreci, birinin kaybından sonra yaşanması gereke sağlıklı bir süreçtir. Yas süreci yaşanmazsa ya da ertelenirse ileriki dönemlerde bunun etkileri görülebilir. Bu yüzden sağlıklı bir şekilde yas süreci atlatılmalıdır. Ancak; kişiden kişiye göre değişkenlik gösterse de yas süresinin uzaması ve bu evrelerde verilen tepkiler kalıcı hale geliyor olması yas sürecinin sağlıklı ilerlemediğinin göstergesidir. Eğer baş edemediğinizi düşünüyorsanız a da yakınınızda yas süresiyle baş etmede zorluk yaşayan birileri varsa bir uzmandan destek almanız önemlidir.